08 November 2011

Tukku Tuan Besar

Koleksi tulisan ALLAHYARHAM WAN MOHD. SAGHIR ABDULLAH

Saiyid Muhammad bin Saiyid Zainal Abidin al-Aidrus, atau lebih popular dengan sebutan Tukku Tuan Besar.
Manuskrip karyanya yang terawal ditulis pada tahun 1250 H/1834 M, tentang sanad Dalail al-Khairat. Manuskrip-manuskrip yang lain ialah: mengenai hadis memakai serban, ditulis tahun 1267 H/1850 M, Salasilah Ratib al-Haddad, ditulis tahun 1267 H/1850 M. 


Karya beliau yang paling terkenal Kanz al-Ula, sebuah manuskrip judul ini, tetapi tidak lengkap, telah penulis serahkan kepada Pusat Manuskrip Melayu Perpustakaan Negara Malaysia (PMMPNM). 

Manuskrip itu adalah tulisan tangan nenek penulis, Hajah Wan Siti Saudah binti Sheikh Abdullah al-Fathani, yang diselesaikan salinannya tahun 1324 H/1906 M. Salinan tersebut diberi bernombor kelas MS 1101. Karya beliau yang terkenal pula ialah Jauhar as-Saniyah, belum diketahui di mana manuskripnya tersimpan. Keseluruhan karya beliau dalam senarai penulis sebanyak 11 judul.

Ulama Terengganu yang kedua pada peringkat ini ialah Saiyid Ahmad bin Saiyid Muhammad al-Aidrus, digelar dengan Tukku Melaka, gelar yang lain ialah Tuan Saiyid Embun Terengganu. Manuskrip terawal yang telah dijumpai bertarikh 1256 H/ 1840 M, judul Terjemah Muqaddimah dan Doa Dalail al-Khairat, koleksi Muzium Islam Pusat Islam Malaysia.

Manuskrip yang tersebut adalah asli tulisan tangan beliau. Manuskrip asli tulisan tangan beliau yang ditemui pula ialah Al-Fawaid fi ash-Shalat wa ‘Awaid, diselesaikan pada malam Sabtu, bulan Safar, 1264 H/1847 M. Tukku Melaka sendiri menyerahkan manuskrip karyanya itu kepada Sheikh Muhammad bin Ismail Daudi al-Fathani, diserahkan pula kepada Sheikh Ahmad bin Muhammad Zain al-Fathani untuk ditashih dan diterbitkan berupa cetakan.

Manuskrip tersebut pernah penulis miliki berupa pusaka dan kemudian diserahkan kepada PMMPNM. Dicatat dengan nombor kelas MS 1103. Karya Tukku Melaka yang ditulis agak akhir dapat dimasukkan ke dalam kategori peringkat ketujuh, ialah Hidayat al-‘Awam fi Bayan Hukm Syarb ad-Dukhan, diselesaikan tahun 1293 H/1876 M, membicarakan haram tembakau.


Manuskrip judul ini hanya ditemui sebuah sahaja, berupa salinan yang dilakukan di Sungai Cincin, Selangor. Manuskrip tersebut tersimpan di Muzium Islam Pusat Islam Malaysia.

Karya Tukku Melaka yang terakhir judul Kumpulan Wirid dan Doa, diselesaikan tahun 1295 H/1878 M. Keseluruhan karya Tukku Melaka dalam senarai penulis ada tujuh judul.